Veerkracht en tegenslagen

Veerkracht is belangrijk om om te leren gaan met stress en tegenslagen. Onze reactie op tegenslagen is van belang voor de richting die wij aan ons leven geven. Nieuw onderzoek laat zien dat veerkracht na tegenslagen in ons leven is gekoppeld aan hoe vaak wij tegenslagen tegenkomen. Veerkracht neemt toe naarmate wij vaker tegenslagen tegenkomen en dus kunnen leren om met die tegenslagen om te gaan. Ook al ben je sterk, doe je van alles, je kunt tegenslagen niet voorkomen. Je kunt wel terugkijken naar hoe je gereageerd hebt in situaties in het verleden en zo je kennis vergroten voor toekomstige situaties. Door te leven met tegenslagen, ontwikkel je het vertrouwen dat je er mee om kunt gaan

Ontspanning helpt om om te leren gaan met stress, maar de keerzijde van stress is niet ontspanning maar veerkracht. Veerkracht is het gezonde vermogen om met een ander plan te komen tijdens een stressvolle situatie. Om tot een plan B te komen moeten we de stressvolle situatie kunnen analyseren, als we dit in ontspanning kunnen doen, dan kunnen nieuwe mogelijkheden aan de oppervlakte komen. Een andere mogelijkheid geeft ons een gevoel van controle over de situatie en vermindert de impact van de bron van stress. Zelfs als de stressor aanwezig blijft, kun je veerkracht ontwikkelen.

Wie heeft de regie?

Bepaalt angst welke weg je gaat of kun je je angst zien en uit jouw diepere bronnen putten? Dat kan door bewustzijn van je emoties te ontwikkelen, en daarmee de bronnen te benaderen, die achter je emoties, gedachten en gevoelens liggen. Voor dat ontwikkelen is soms moed nodig om je aandacht naar binnen te richten en bewust te worden wat er in jezelf leeft wat het meest wezenlijk is, achter je emoties, gevoelens en gedachten. Door je te richten om wat het meest wezenlijk is worden tegenslagen kansen om jezelf beter te leren kennen en je te ontwikkelen. Meditatie kan hierbij ondersteunen.

Acceptatie van de werkelijkheid

Als je veerkrachtig wilt zijn, dan moet je de realiteit onder ogen zien. Er is een verschil tussen optimisten die geloven dat alles goed komt, en realisten die oog hebben voor beide aspecten: de moeilijkheden en de kansen en ook het positieve midden in de moeilijkheden. Realisten verwachten niet dat de moeilijke situaties plotseling verdwijnen, maar kunnen die accepteren. Ze kunnen ook anticiperen op de ‘slechtste scenario’s’ waarin ze terecht kunnen komen. Je kunt je oefenen om in contact te blijven met je bron, ook in onvoorspelbare situaties.

Zin van het leven ervaren

Als je alleen naar jezelf kijkt als een slachtoffer, dan kun je niet veel leren van tegenslagen. Als je veerkracht hebt, dan leer je hier van en geeft het vertrouwen in de toekomst. Dit is goed verwoord door Victor Frankl, een Oostenrijkse psychiater en overlevende van Auschwitz. In zijn boek ‘De zin van het bestaan’ beschrijft Frankl zijn ervaringen in het kamp. Zijn leven werd uitzichtloos en betekenisloos, hij realiseerde zich, dat hij een doel moest vinden. Hij stelde zichzelf voor dat hij na de oorlog een boek zou schrijven en een lezing zou geven over de psychologie van het concentratiekamp. Toen hij een doel had, kon hij boven het lijden van het moment uitstijgen. Hij vertelde dat men nooit moet vergeten dat we betekenis in het leven kunnen vinden, zelf als we geconfronteerd worden met een hopeloze situatie.

Alles is één geheel

Mensen met veerkracht kunnen de samenhang zien. Gebeurtenissen vinden altijd plaats in een context. Alles wat leeft is met elkaar verbonden en reageert op elkaar als één geheel.

We leren en groeien niet zozeer door tegenslagen te overleven, maar door er middenin te drijven. Als het moeilijk is, is veerkracht het vermogen om te improviseren en experimenteren tot er een oplossing is van het probleem of een weg om er mee op te gaan. De sleutel is om van improviseren een manier van leven te maken.