Categoriearchief: meditatie

Stress en veerkracht

Veerkracht en tegenslagen

Veerkracht is belangrijk om om te leren gaan met stress en tegenslagen. Onze reactie op tegenslagen is van belang voor de richting die wij aan ons leven geven. Nieuw onderzoek laat zien dat veerkracht na tegenslagen in ons leven is gekoppeld aan hoe vaak wij tegenslagen tegenkomen. Veerkracht neemt toe naarmate wij vaker tegenslagen tegenkomen en dus kunnen leren om met die tegenslagen om te gaan. Ook al ben je sterk, doe je van alles, je kunt tegenslagen niet voorkomen. Je kunt wel terugkijken naar hoe je gereageerd hebt in situaties in het verleden en zo je kennis vergroten voor toekomstige situaties. Door te leven met tegenslagen, ontwikkel je het vertrouwen dat je er mee om kunt gaan

Ontspanning helpt om om te leren gaan met stress, maar de keerzijde van stress is niet ontspanning maar veerkracht. Veerkracht is het gezonde vermogen om met een ander plan te komen tijdens een stressvolle situatie. Om tot een plan B te komen moeten we de stressvolle situatie kunnen analyseren, als we dit in ontspanning kunnen doen, dan kunnen nieuwe mogelijkheden aan de oppervlakte komen. Een andere mogelijkheid geeft ons een gevoel van controle over de situatie en vermindert de impact van de bron van stress. Zelfs als de stressor aanwezig blijft, kun je veerkracht ontwikkelen.

Wie heeft de regie?

Bepaalt angst welke weg je gaat of kun je je angst zien en uit jouw diepere bronnen putten? Dat kan door bewustzijn van je emoties te ontwikkelen, en daarmee de bronnen te benaderen, die achter je emoties, gedachten en gevoelens liggen. Voor dat ontwikkelen is soms moed nodig om je aandacht naar binnen te richten en bewust te worden wat er in jezelf leeft wat het meest wezenlijk is, achter je emoties, gevoelens en gedachten. Door je te richten om wat het meest wezenlijk is worden tegenslagen kansen om jezelf beter te leren kennen en je te ontwikkelen. Meditatie kan hierbij ondersteunen.

Acceptatie van de werkelijkheid

Als je veerkrachtig wilt zijn, dan moet je de realiteit onder ogen zien. Er is een verschil tussen optimisten die geloven dat alles goed komt, en realisten die oog hebben voor beide aspecten: de moeilijkheden en de kansen en ook het positieve midden in de moeilijkheden. Realisten verwachten niet dat de moeilijke situaties plotseling verdwijnen, maar kunnen die accepteren. Ze kunnen ook anticiperen op de ‘slechtste scenario’s’ waarin ze terecht kunnen komen. Je kunt je oefenen om in contact te blijven met je bron, ook in onvoorspelbare situaties.

Zin van het leven ervaren

Als je alleen naar jezelf kijkt als een slachtoffer, dan kun je niet veel leren van tegenslagen. Als je veerkracht hebt, dan leer je hier van en geeft het vertrouwen in de toekomst. Dit is goed verwoord door Victor Frankl, een Oostenrijkse psychiater en overlevende van Auschwitz. In zijn boek ‘De zin van het bestaan’ beschrijft Frankl zijn ervaringen in het kamp. Zijn leven werd uitzichtloos en betekenisloos, hij realiseerde zich, dat hij een doel moest vinden. Hij stelde zichzelf voor dat hij na de oorlog een boek zou schrijven en een lezing zou geven over de psychologie van het concentratiekamp. Toen hij een doel had, kon hij boven het lijden van het moment uitstijgen. Hij vertelde dat men nooit moet vergeten dat we betekenis in het leven kunnen vinden, zelf als we geconfronteerd worden met een hopeloze situatie.

Alles is één geheel

Mensen met veerkracht kunnen de samenhang zien. Gebeurtenissen vinden altijd plaats in een context. Alles wat leeft is met elkaar verbonden en reageert op elkaar als één geheel.

We leren en groeien niet zozeer door tegenslagen te overleven, maar door er middenin te drijven. Als het moeilijk is, is veerkracht het vermogen om te improviseren en experimenteren tot er een oplossing is van het probleem of een weg om er mee op te gaan. De sleutel is om van improviseren een manier van leven te maken.

Rouw en verlies

Verlies verwerken is het doorleven van de pijn van het verlies en iedereen doet dat op zijn eigen manier met zijn eigen emotionele kleuring en in zijn eigen tempo. Pijn komt met en in allerlei verschillende emoties naar buiten. In verdriet, woede, angst, ontkenning en schuldgevoel. Dat is normaal: al deze emoties hebben een functie en helpen om het verlies te leren dragen. Bijvoorbeeld vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheid ontstaat schuldgevoel, je mag je schuldig voelen, bijv. omdat je net de kamer uit was toen je naaste stierf, maar je bent niet schuldig. Wat je voelt is normaal. Al onze emoties komen voort uit de verbinding en liefde die je voelt. Verlies geeft een schok in ons hart, we bevriezen en daarmee bevriezen ook  de liefde die we voelen en het gevoel van verbinding. Verlies voelt soms als een steen op ons hart of een scheur door ons lichaam. Als je een dierbare verliest, dan kun je je helemaal verscheurd voelen, de pijn kan door je hele lijf gaan. Rouwen is naast een emotioneel proces ook een fysiek proces met bijvoorbeeld pijn, grote vermoeidheid en concentratieproblemen. Er is voor ons vaak geen verschil in emotionele pijn en fysieke pijn.

De rouwprocessen van verschillende familieleden doorkruisen elkaar soms en dan vind je geen steun bij elkaar. Het kan zijn dat je je verhaal steeds wil vertellen ,steeds wil huilen en behoefte hebt aan luisteraars,maar je partner kan niet één van de luisteraars zijn. Vaak kunnen partners elkaar niet helpen, omdat ze elkaars pijn ook voelen en dat te zwaar is om te dragen.

Bij verlies gaan we door een rouwproces. Dat hoeft niet perse de dood van een iemand die ons na staat te zijn. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om verlies van contact door een scheiding, verlies van werk of verlies van gezondheid.

Het is belangrijk om tijd te nemen om je emoties te verwerken en daarnaast is het ook belangrijk om je weer te verbinden met het leven. Het is belangrijk dat je niet binnen blijft maar dat je weer dingen gaat doen, jezelf verzorgt, aandacht hebt voor je gezin, je werk weer oppakt of iets doet wat wezenlijk voor je voelt om te doen. Verlies kan ook een bevrijding zijn en ruimte geven voor iets nieuws, nieuw leven. Het kan dat je je bewuster bent van wat echt belangrijk is in je leven.Het vraagt vaak moed om je daar weer mee te verbinden. Het is lastig, soms moeilijk en indrukwekkend om de soms overweldigende emoties toe te laten. We willen ze ontkennen of onderdrukken met bijvoorbeeld antidepressieva of kalmeringstabletten.  Voor veel huisartsen is het een reflex om medicatie voor te schrijven als iemand het erg moeilijk heeft. Meestal helpt dat het verwerken niet,  al de emoties die horen bij het het verwerken van het verlies worden onderdrukt en dan wordt het rouwproces vertraagd. Een veel gebruikt beeld voor onderdrukken van emoties is een bal die je onderwater drukt. Als je die dieper onder water drukt, ontstaat er meer tegenkracht en komt die bal des te sterker weer naar de oppervlakte en klapt voor je het weet in je gezicht.

We kunnen met moeite ccepteren dat afscheid en de pijn van afscheid bij ons leven hoort. Hieruit voortvloeiend hebben we de neiging om onze sterfelijkheid te ontkennen en vinden we het lastig om met mensen om te gaan, die een verlieservaring meemaken. Dit is voor veel van die mensen het volgende verlies na de verlieservaring zelf: vaak is er niemand die werkelijk kan luisteren of ruimte kan maken voor de pijn van verlies die je meedraagt. We zijn bang om overspoeld te  worden door onze eigen emoties en zoeken steun om ze te kunnen bevatten

Het moeilijke van rouw is dat we ons volkomen afgescheiden voelen en tegelijkertijd  vaak ook nog heel sterk verbonden voelen, maar dit krijgen we niet bij elkaar.  Met het toelaten van emoties gaan we de schok te lijf die ons hart beving en onze tranen zorgen ervoor dat we ontdooien en de liefde en gevoel van verbondenheid  weer kan gaan stromen. We kunnen ons diep gaan realiseren dat we ons door niet te (kunnen) rouwen , we ons ook afsluiten voor liefde en verbondenheid en dat liefde en verbondenheid er altijd is en altijd zal blijven. Echter  de vorm waarin we dit gevoel kunnen uiten en waaraan we gewens zijn, is veranderd.

Van 12 – 14 september geven  Pauli van Engelen en Anita Hellemons een training over ‘Rouw en verlies’, waarbij vooral centraal staat hoe jij anderen kunt ondersteunen in hun rouwproces. (soms door je eigen rouwproces heen)

Hier kun je meer lezen over de training: https://www.meditatie-en-innerlijke-groei.nl/evenementen/rouw-en-verlies/